Ağaçların içindeki görünmez evren…

Yeni bir araştırmaya göre, sağlıklı ağaçlar bir trilyondan fazla farklı bakteri, mantar ve virüs barındırıyor. Bu ağaç mikrobiyomları, orman sağlığı ve iklim değişikliği hakkında ipuçları verebilir.

Son bir çalışma, ağaçların gövdelerinde tıpkı insan bedeninde olduğu gibi zengin ve çeşitli bir mikrobiyom bulunduğunu gösterdi. Nature dergisinde yayımlanan ve 150 ağacın DNA’sından alınan örneklerle elde edilen verilere göre, ortalama bir ağaçta yaklaşık bir trilyon mikrop hücresi bulunuyor. Sağlıklı ağaçların, farklı kısımlarına özgü farklı mikrobiyomlar içerdiği ve mantar, bakteri ve virüs açısından zengin olduğu bulundu.

Araştırmacılar, bunların ağaç sağlığında hayati bir rol oynayabileceğine inanıyorlar. Yale Üniversitesi’nden Jon Gewirtzman, çalışmamız, her ağaç türünün, ağaçla birlikte evrimleşen kendine özgü bir mikrobiyal topluluğa ev sahipliği yaptığını gösteriyor, diye açıklama yaptı. Mikroplar, bitki yaşamının önemli bir parçasıdır. Yeraltı toprağındaki mantar liflerini ve ağaç köklerini birbirine bağlayan bir ağ olan “tüm odunu kaplayan ağ”ın keşfi, diğer organizmaların bitki büyümesine ve patojenlere karşı savunmasına yardımcı olduğu fikrine yol açtı.

Dünyadaki 3 trilyon ağacın dünyanın en büyük biyokütle havuzunu temsil ettiği ve bunların daha önce hiç incelenmeyen benzersiz ekosistemeler ev sahipliği yaptığı anlaşılıyor. Araştırmacılar, ABD’nin Connecticut eyaletindeki Yale-Myers Ormanı’ndaki ağaçların mikrobiyomlarını incelemek için, meşe, akçaağaç ve çam gibi 16 türe ait 150 ağaçtan çok sayıda örnek aldılar. Daha sonra ise ağaçtan ve topraktan DNA çıkarıp, bakteri, mantar ve virüslere ait DNA kanıtlarını analiz ettiler.

Ağaçların çok sayıda farklı mikrop türü içerdiğini bulan araştırmacılar, yaklaşık olarak her 20 bitki hücresine bir mikrop düştüğünü söylüyorlar. Bu, ortalama olarak 100 milyar ile 1 trilyon arasında mikrobiyal hücreye karşılık geliyor ki bu da insan vücudundaki 39 trilyondan çok daha az. Mikroplar ağaçta eşit olarak dağılmamıştı; ağacın farklı kısımlarında uzmanlaşmış mikrobiyal topluluklar bulunuyordu. İç odun ve dış odun tamamen farklı mikrobiyal topluluklar içeriyordu. Daha yoğun olan öz odun, oksijene ihtiyaç duymayan mikroplar tarafından domine edilirken, diri odun daha fazla oksijen gerektiren mikroplar içeriyordu.

Farklı ağaç türlerinde farklı mikrobiyomlar da bulundu. Örneğin akçaağaçlar, şekerleri parçalamada usta olan çok sayıda mikrop içeriyor. Bilim insanları, bulguların iklim değişikliğinin ağaçları nasıl etkilediği veya ağaç mikrobiyomlarının başka amaçlar için kullanılıp kullanılamayacağı gibi genel sorulara da cevap verebileceğini öne sürüyorlar. Mesela, İklim değişikliği bu iç ekosistemleri ve orman sağlığını nasıl etkileyecek? Bu mikropları yeni orman yönetimi veya biyoteknoloji uygulamaları için kullanabilir miyiz? gibi.

Kaynak: https://www.nature.com/articles/s41586-025-09316-0